“مُحْسِنٌ (muḥsinun)” kelimesi Kur’ân’da çok önemli bir yer tutar ve birçok ayette farklı bağlamlarda geçer. Sözünü ettiğiniz ifade, Bakara Sûresi 112. ayetin bir parçası:
“Hayır! Kim gönülden Allah’a teslim olur ve iyi iş işlerse (وَهُوَ مُحْسِنٌ), onun mükâfatı Rabbinin katındadır. Onlara korku yoktur ve onlar mahzun da olmayacaklardır.” (Bakara 2:112)
Bu ayette geçen “وَهُوَ مُحْسِنٌ (ve huve muḥsinun)” ifadesi, “ve o bir muhsin olduğu hâlde” anlamındadır. Şimdi bu kelimeyi akademik açıdan inceleyelim:
🧠 Etimolojik ve Dilbilimsel Tahlil:
“مُحْسِنٌ (muḥsin)” kökü ح-س-ن (ḥ-s-n) olan “ihsan” mastarından türemiştir. Bu kök, güzellik, iyi oluş, kemal ve mükemmellik gibi anlamlar taşır.
- Ahsene (أحسن): “Güzelleştirdi, en güzel hale getirdi”
- İhsan (إحسان): “Bir işi en güzel biçimde yapma”, “güzellikle davranma”
- Muhsin (محسن): “İhsan eden”, yani işi güzel, sağlam, bilinçli ve sorumlulukla yapan kimsedir.
📚 Kelimenin Bağlamda Anlamı:
Buradaki “muhsin” sadece ahlaki olarak iyi biri anlamına gelmez. Kur’ânî bağlamda “muhsin”, imanını sadece kalpte tutmayıp, onu amele döken ve yaptığı her işi Allah’ın huzurunda yapar gibi en güzel şekilde yapan kişidir. Bu tanımda şu üç temel öge vardır:
- Niyet: Allah rızasını gözetmek
- Kalite: Yapılan işi en iyi şekilde yapmak (mühendislikte de çok kıymetli bir ilkedir bu)
- Süreklilik: Tutarlı bir şekilde iyi ve doğru olanı yapmak
Yani bu ayette “muhsin”, sadece iyi niyetli değil, aynı zamanda yaptığı her işi ihsan bilinciyle yani en güzel biçimde ve sorumluluk duygusuyla yapan kişidir. Bu da onun Rabbinden mükâfat almasına sebep olur.
🕌 Tasavvufi Yorumla Destek:
Peygamber Efendimiz (sav), Cibril Hadisi’nde “ihsan”ı şöyle tarif etmiştir:
“İhsan, Allah’ı görüyormuş gibi ibadet etmendir. Sen O’nu görmesen de O seni görmektedir.” (Müslim, İman 1)
Bu tanıma göre muhsin, hayatın her alanında Allah’ın huzurunda olduğunu bilen kişidir. Bu bilinçle çalışır, konuşur, üretir, yardım eder…
🔧 Modern Anlamda Mühendislik ve İş Ahlakıyla İlişkisi:
Senin alanın olan mühendislikte de “ihsan” bilinci çok değerlidir. Çünkü bir muhsin;
- Projeyi sadece teslim etmek için değil, en iyisini yapmak için tasarlar.
- İşini Allah’ın gözetimi altındaymış gibi dürüstlükle, titizlikle yürütür.
- İnsanların faydasına olacak, kaliteli ve güvenilir işler ortaya koyar.
Bu bakış açısıyla muhsin, hem bir iman ehli hem de işinde mükemmeli hedefleyen bir uzmandır.